Czym jest „Political Risk Atlas”?

Raport „Political Risk Atlas 2011” przygotowany przez firmę Maplecroft, opiera się na analizie 141 wskaźników ryzyka w 196 krajach. Prezentuje on zarówno tradycyjne, jak i dynamicznie zmieniające się obszary ryzyka politycznego. Wśród nich znajdują się między innymi: konflikty zbrojne, terroryzm, a także otoczenie prawne i biznesowe.

Autorzy raportu skupiają się również na nowych i strukturalnych obszarach ryzyka, takich jak: bezpieczeństwo zasobów, przestrzeganie praw człowieka, zmiany klimatyczne, infrastruktura, edukacja i ubóstwo.

Rosja wśród krajów o ekstremalnym ryzyku

Dynamiczne ryzyko polityczne, które może gwałtownie ulegać zmianom w wyniku działań rządu, władz lokalnych lub grup politycznych, stanowi bezpośrednie zagrożenie dla biznesu. W raporcie 11 krajów zostało sklasyfikowanych jako „ekstremalnie ryzykowne”.

Szczególnie niepokojący jest awans Rosji aż o pięć pozycji, co umiejscowiło ją po raz pierwszy w niechlubnej dziesiątce najbardziej ryzykownych państw. Pakistan również zanotował wzrost o dwie pozycje, plasując się na 9. miejscu.

Lista krajów o najwyższym ryzyku dla biznesu:

1. Somalia
2. Kongo
3. Sudan
4. Myanmar
5. Afganistan
6. Irak
7. Zimbabwe
8. Korea Północna
9. Pakistan
10. Rosja
11. Republika Środkowej Afryki

Czynniki wpływające na wzrost ryzyka w Rosji

Wzrost ryzyka w Rosji jest odzwierciedleniem nasilającej się aktywności separatystów na Północnym Kaukazie oraz ataków terrorystycznych w całym kraju. W 2010 roku Rosja doświadczyła kilku zamachów, w tym ataku w moskiewskim metrze, w którym zginęło 40 osób.

Wydarzenia te, w połączeniu z oceną środowiska biznesowego, corporate governance oraz wysokim poziomem korupcji, przyczyniły się do zakwalifikowania Rosji jako kraju o ekstremalnym ryzyku dla biznesu.

Dodatkowym wyzwaniem dla firm działających w Rosji jest skomplikowany system prawny i regulacyjny, a także zależność sądów od rządu, czego przykładem może być proces Michaiła Chodorkowskiego.

Ryzyko w krajach BRIC

Według danych Banku Światowego, zagraniczne inwestycje bezpośrednie w najważniejszych gospodarkach wschodzących mają wzrosnąć w tym roku o 17%. Kraje BRIC (Brazylia, Rosja, Indie i Chiny) odpowiadają za połowę tego wzrostu. Inwestorzy muszą jednak liczyć się z poważnym ryzykiem, takim jak brak odpowiednich regulacji prawnych, korupcja i konflikty wewnętrzne.

Znaczenie strukturalnego ryzyka politycznego

Prof. Alyson Warhurst, prezes Maplecroft, podkreśla, że nie można lekceważyć strukturalnego ryzyka politycznego. Czynniki takie jak poziom edukacji, bezpieczeństwo zasobów i stabilność infrastruktury mają fundamentalne znaczenie dla długoterminowego sukcesu i rentowności biznesu.

„Strukturalne ryzyko polityczne jest istotnym wskaźnikiem dynamicznego ryzyka politycznego i powinno być stale monitorowane” – stwierdza prof. Warhurst.

Na przykład, Chiny znalazły się w kategorii „ekstremalnego ryzyka” w obszarach takich jak prawa obywatelskie i polityczne, niezawisłość sądów, demokratyczne zarządzanie, prawo pracy oraz łamanie praw człowieka przez służby państwowe.

Pozytywne zmiany w trudnych czasach

Sirota Survey Intelligence od lat prowadzi globalne badania wśród pracowników różnych branż i firm. W latach 2007-2009, mimo kryzysu, zaobserwowano poprawę w kilku kluczowych obszarach. Wśród nich znalazły się:

• Efektywność procesu podejmowania decyzji
• Polityka informacyjna firm wobec pracowników
• Zbieranie opinii i pomysłów pracowników (wzrost z 53% do 61%)
• Poczucie przynależności do zespołu (wzrost o 7 punktów procentowych, do 75%)
• Planowanie (wzrost o 5 punktów procentowych, do 60%)
• Efektywność pracy (wzrost o 5 punktów procentowych, do 61%)
• Dążenie do doskonałości (79%)

Wiele firm, aby przeciwdziałać skutkom recesji, wdrożyło specjalne programy, w tym spotkania, nowe plany komunikacji, inicjatywy zwiększające produktywność oraz usprawniające procesy produkcyjne. Według ekspertów Siroty, te działania pozytywnie wpłynęły na morale pracowników. Potwierdzają to dane Amerykańskiego Departamentu Pracy, wskazujące na wzrost wydajności pracowników o 6,1% między pierwszym kwartałem 2009 a pierwszym kwartałem 2010 roku.

Obszary wymagające uwagi

Mimo pozytywnych trendów, w analizowanym okresie odnotowano również spadki w kilku obszarach:

• Znajomość potrzeb konsumentów
• Umiejętność szybkiego reagowania na zmieniające się potrzeby klientów
• Poczucie mniejszych możliwości nauki i rozwoju zawodowego
• Postrzeganie menedżera jako trenera/mentora
• Poczucie bezpieczeństwa w pracy

Pracownicy zgłaszali również brak jasności co do kierunku rozwoju firmy oraz niedostateczny poziom informacji na temat jej kondycji. Szczególnie niepokojące jest pogorszenie postrzegania jakości obsługi klientów przez pracowników, co może sugerować podobne odczucia wśród klientów. Dodatkowo, spadły trzy kluczowe czynniki, które zwykle powstrzymują pracowników przed zmianą pracy: pewność zatrudnienia, możliwość rozwoju i wsparcie ze strony kadry menedżerskiej.

Paradoks kryzysu

W czasach kryzysu wielu pracowników ceniło stabilność zatrudnienia, unikając zmiany pracy. Jednak wraz z poprawą sytuacji gospodarczej, mogą oni zacząć rozważać nowe możliwości zawodowe. Co ciekawe, wskaźniki takie jak zaangażowanie, satysfakcja z pracy oraz równowaga między życiem prywatnym a zawodowym pozostały na względnie niezmienionym poziomie. Może się to wydawać zaskakujące, biorąc pod uwagę, że wielu pracowników musiało pracować ciężej w obawie przed utratą pracy. Należy jednak pamiętać o teorii porównań społecznych – w trudnych czasach, gdy inni tracą pracę i oszczędności, posiadanie stabilnego zatrudnienia, nawet kosztem większego wysiłku, jest postrzegane jako wartość sama w sobie.

Kluczowe wnioski

Kryzys gospodarczy, choć trudny, przyniósł pewne pozytywne zmiany w kulturze organizacyjnej wielu firm. Niemniej jednak, istnieją obszary, które wymagają szczególnej uwagi ze strony kadry zarządzającej. Firmy powinny skupić się na poprawie komunikacji, zapewnieniu możliwości rozwoju pracownikom oraz dbaniu o wysoką jakość obsługi klienta. W obliczu poprawiającej się koniunktury gospodarczej, dbałość o te aspekty będzie kluczowa dla utrzymania zaangażowania i lojalności pracowników.

Słowa kluczowe: kryzys gospodarczy, pracownik, motywacja, zaangażowanie, Sirota Survey Intelligence, recesja, produktywność, rozwój zawodowy, zarządzanie, HR, badania pracowników, komunikacja wewnętrzna, obsługa klienta

Zdecydowana większość Polaków postrzega odpowiedzialny biznes po prostu jako uczciwe postępowanie wobec pracowników, kontrahentów i klientów.

Ponad dwie trzecie ankietowanych w badaniu przeprowadzonym przez PBS na zlecenie Forum Odpowiedzialnego Biznesu i Danone zdefiniowało odpowiedzialny biznes właśnie w ten sposób. Podobne wnioski płynęły z badania Fundacji Komunikacji Społecznej z 2004 roku, które wykazało, że Polacy oceniają przedsiębiorstwa głównie na podstawie jakości produktów oraz sposobu traktowania pracowników i kooperantów.

Osobiste cechy kierownictwa a odpowiedzialność firmy

Badanie FOB ujawniło, że zdaniem respondentów, to wola przedsiębiorców decyduje o tym, czy firma działa odpowiedzialnie. 39% badanych uważa, że uczciwa postawa firmy zależy od osobistych przymiotów kierownictwa. Znaczenie ma również aspekt korzyści, jakie firma może odnieść z uczciwego postępowania. Mniej istotny jest wpływ regulacji prawnych czy oczekiwań społecznych.

Społeczne zaangażowanie a korzyści dla firmy

W kontekście społecznego zaangażowania firm, badani częściej podkreślali korzyści, jakie odnosi z tego tytułu sama firma. Ponad połowa respondentów uznała ten motyw za najważniejszy. Najbardziej korzystnym dla firmy działaniem uznano dbanie o rozwój pracowników. Korzyści firmy są również postrzegane jako główny motyw podejmowania działań z zakresu ochrony środowiska, sprzedaży produktów z przeznaczeniem części zysku na cele społeczne czy finansowania wydarzeń kulturalnych.

Źródła odpowiedzialności i zaufanie do CSR

Badanie FOB poruszyło również kwestię źródeł odpowiedzialności firm. Respondenci częściej wskazywali, że odpowiedzialne społecznie firmy wywodzą się spośród firm państwowych niż prywatnych, małych niż dużych, polskich niż zagranicznych. Te odczucia kolidują z popularnym wizerunkiem, wedle którego to duże zagraniczne korporacje promują w Polsce ideę CSR (Corporate Social Responsibility).

Warto zauważyć, że działania CSR są często postrzegane jako narzędzie PR. Raport Światowego Forum Gospodarczego z 2004 roku stwierdzał, że społeczna i ekologiczna odpowiedzialność jest traktowana w wielkich korporacjach jako metoda poprawy wizerunku. Zaufaniu do idei odpowiedzialnego biznesu nie sprzyjają również kontrowersyjne powiązania z tą koncepcją firm, które nie są postrzegane jako społecznie odpowiedzialne.

Podsumowanie

Wyniki badania wskazują na potrzebę klarownego przedstawienia koncepcji odpowiedzialnego biznesu jako przejawu pragmatyzmu i korzyści wspólnej. Warto, aby firmy jasno komunikowały swoje intencje i budowały transparentność w zakresie działań CSR.

Pozytywny trend na rynku pracy

Z badania Antal Global Snapshot wynika, że ponad połowa (53%) pracodawców w Polsce zamierza w czwartym kwartale 2010 roku zatrudnić specjalistów i menedżerów. To dobra wiadomość dla osób poszukujących pracy w sektorze IT, inżynierii i telekomunikacji, gdzie odpowiednio 61%, 60% i 58% firm planuje zwiększenie zatrudnienia. Jednocześnie, tylko 13% ankietowanych pracodawców przewiduje zwolnienia na tych stanowiskach.

Obecnie 54% badanych firm prowadzi projekty rekrutacyjne, co potwierdza pozytywny trend obserwowany już od kilku kwartałów. „Systematycznie zwiększająca się przewaga pracodawców zgłaszających chęć rekrutowania specjalistów i menedżerów nad tymi, którzy będą zwalniać, pozwala coraz głośniej i odważniej mówić o rynku kandydata” – komentuje Artur Skiba, dyrektor zarządzający Antal International.

Gdzie jeszcze rośnie zatrudnienie?

W Europie Zachodniej najwięcej ofert pracy pojawi się w Belgii i Luksemburgu (63%), Austrii i Wielkiej Brytanii (61%) oraz Szwajcarii (60%). W Niemczech, Hiszpanii i Portugalii plany rekrutacyjne są skromniejsze (odpowiednio 32%, 37% i 42%).

W Europie Środkowo-Wschodniej liderami są Słowacja i Rosja (po 76%), Słowenia (69%) i Czechy (68%). Na Węgrzech tylko 27% firm planuje zwiększyć zatrudnienie.

Dynamiczny wzrost zatrudnienia obserwujemy również w Azji, szczególnie w Tajlandii (86%), Chinach (81%), na Filipinach (80%), w Singapurze (79%) i Pakistanie (62%).

W Afryce i na Bliskim Wschodzie przoduje Katar (80%), Zjednoczone Emiraty Arabskie (53%) i Arabia Saudyjska (49%). W Afryce największe zapotrzebowanie na menedżerów zgłaszają firmy z Egiptu (74%), Nigerii (66%) i RPA (63%).

W Ameryce Północnej i Południowej na czele są Kanada (76%) i Brazylia (70%), a na końcu Argentyna (46%).

Bezrobocie w krajach OECD osiągnęło szczyt w maju 2010 r. – 8,6%. „Tworzenie miejsc pracy powinno być priorytetem dla rządów” – stwierdził sekretarz generalny OECD, Angel Gurria. „Walka z bezrobociem i deficytem fiskalnym w tym samym czasie jest ogromnym wyzwaniem, ale trzeba to wyzwanie podjąć. Mimo oznak polepszenia sytuacji w większości krajów, nadal istnieje ryzyko, że miliony osób utracą kontakt z rynkiem pracy. Nie można zaakceptować wysokiej stopy bezrobocia jako nowej zwyczajnej sytuacji. Trzeba jej stawić czoła stosując odpowiednią strategię” – dodał.

Obecna „dziura na rynku pracy” różni się znacząco pomiędzy krajami. Na przykład, w USA trzeba stworzyć ok. 10 mln miejsc pracy, a Hiszpania straciła od 2007 roku ok. 2,5 mln miejsc pracy. W Polsce stopa bezrobocia w połowie 2010 roku wyniosła 8,3%, podczas gdy w 2008 r. – 7,2%. Osoby, które poszukują pracy dłużej niż rok, stanowią w naszym kraju 23,6% bezrobotnych.

W krajach OECD jest obecnie aż 47 milionów bezrobotnych. Jeśli wziąć pod uwagę osoby, które zrezygnowały już z poszukiwania pracy lub pracują w niepełnym wymiarze, a chciałyby w pełnym – liczba bezrobotnych w OECD może sięgać 80 milionów.

Większość krajów wprowadziła lub rozwinęła programy, które pomagają bezrobotnym w znalezieniu zatrudnienia podczas kryzysu. Według raportu, rządy powinny inwestować więcej w szkolenia, zwłaszcza osób, które mają niskie kwalifikacje. Ulgi podatkowe lub inne formy zachęt dla firm zatrudniających osoby, które były bezrobotne przez ponad rok, mogłyby stymulować tworzenie miejsc pracy.

Zaledwie 38% mężczyzn wierzy w teorię szklanego sufitu, który przeszkadza kobietom w awansach na najwyższe stanowiska w organizacji – pokazuje raport IL&M „Ambicja i płeć w pracy”. W ankiecie uczestniczyło ok. 3 tys. menedżerów z Wielkiej Brytanii.

Aż 36% kobiet uważa, że płeć miała negatywny wpływ na postępy w ich karierze, a to poczucie rośnie wraz z wiekiem. Niemal połowa (44%) kobiet po 45. roku życia uważa, że dla pań pragnących awansować na stanowiska w zarządzie wciąż są bariery.

Jedynie połowa kobiet na stanowiskach menedżerskich opisywała siebie jako osoby pewne siebie, w porównaniu z 70% mężczyzn. Co druga pani zamierzała osiągnąć stanowisko menedżerskie na początku swojej kariery, wobec niemal dwóch trzecich mężczyzn. Mimo tego kobiety częściej niż mężczyźni mają ambicje przedsiębiorców. Jedna czwarta kobiet poniżej 30. roku życia zamierza otworzyć własną firmę w ciągu 10 lat.

Według Cranfield University School of Management, jedynie 12% dyrektorów z listy FRSE 100 to kobiety, a z listy FTSE 250 – 7,8%.

Dynamiczny wzrost rynku aplikacji mobilnych

Analitycy IDC prognozują, że użytkownicy telefonów komórkowych pobiorą aż 769 miliardów programów do 2014 roku. Dla porównania, w 2010 roku było to 10,9 miliarda. Tak dynamiczny wzrost będzie dotyczył aplikacji z różnych dziedzin, takich jak informacje, rozrywka czy gry.

iPhone i Android napędzają rynek

W Stanach Zjednoczonych iPhone firmy Apple stał się najbardziej pożądanym telefonem, między innymi dzięki bogatej ofercie ponad 300 tysięcy aplikacji dostępnych w AppStore. Platforma Google Android również notuje imponujące wyniki – ponad 80 tysięcy aplikacji dostępnych na telefony z tym systemem znacząco wpłynęło na wzrost sprzedaży smartfonów takich producentów jak Motorola, HTC i Samsung Electronics.

Kluczowe wnioski

• Rynek aplikacji mobilnych czeka gwałtowny rozwój.
• Liczba pobrań aplikacji będzie rosła o 60% rocznie.
• Przychody z aplikacji mobilnych przekroczą 35 mld USD do 2014 roku.
• Platformy Apple iOS i Google Android są liderami rynku.
• Rosnąca popularność smartfonów napędza popyt na aplikacje.